|
HISTORIA REZERWATU - KALENDARIUM
1796-1802
Najstarsza inskrypcja o lesie z cisem jako
rozdzielnie napisana nazwa "Zisch Busch". Równie
wymowne jest kartograficzne usytuowanie
tego leśnego uroczyska pośród rozległych mokradeł.
1829
J. von Pannewitz w książce o lasach w Zachodnich
Prusach wymienił stanowisko cisów w Wierzchlesie
wzmiankując, że od kilku lat zostało otoczone
ścisłą ochroną "aby ten rzadki i piękny gatunek
drzewa nie zaginął". We wcześniejszych ręko
piśmiennych dokumentach jest zapis o "Ziesbusch"
(1826), a z roku 1827 o "Eibenhorst".
1848
C.J. von Klinggraeff w "Flora von Preussen"
wymienił las z cisem w Wierzchlesie.
1873
K.A. Bail opublikował rozmiary drzewiastych
egzemplarzy cisa, zwrócił uwagę na ich odnawianie,
podał kilka towarzyszących roślin, a także
podkreślił, że teren ten jest miejscem spotkań
okolicznych mieszkańców, istnieją drogi, drewniane
pomieszczenie i strzelnica.
1889
R. Schűtte wymienił cisy o 12 m wysokości i 90 cm
średnicy, wskazał na znaczny udział tego gatunku
w dolnej warstwie drzew. Wzmiankował, że nadleśniczy
H. Bock nadał temu stanowisku
(o pow. 18,5 ha) parkowy wygląd.
1892
H. Conwentz w książce o cisach (z podtytułem
o wymierającym drzewie leśnym) w Zachodnich
Prusach (Westpreussen) opublikował najpełniejszy
opis lasu z cisem w Wierzchlesie oraz przypomniał
wiele wcześniejszych informacji. Publikacja wprowadziła
wiadomość do naukowego piśmiennictwa
oraz stała się początkiem zainteresowania nauki
tym lasem.
1900
H. Conwentz publikując w urzędowym pruskim
wydawnictwie (Forstbotanisches Merkbuch)
podstawowe informacje o występowaniu cisa stworzył
prawną podstawę jego ochrony na pow.
18,48 ha. Wymienił dwie wersje nazwy: Ziesbusch
i Cisbusch, dla obu wskazując na polską nazwę cisa.
1904
W Berlinie w wydanej przez H. Conwentz'a książce
o zagrożeniach i propozycjach zachowania pomników
przyrody autor zamieścił wiadomość o cisach
w Wierzchlesie.
1920
Polskie władze zarządzają ochronę prawną lasu
z cisem w Wierzchlesie ustanawiając rezerwat
ścisły (w czasach zaboru pruskiego był rezerwatem
częściowym).
1926
A. Wodziczko las z cisem w Wierzchlesie nazwał
"Cisy Staropolskie w Borach Tucholskich".
1926
L. Wyczółkowski pierwszy raz odwiedził rezerwat.
Wielokrotnie tam przebywał w latach 1930-1934.
1930-1931
Budowa linii kolejowej Bydgoszcz-Gdynia (magistrala
węglowa) biegnąca okazałym nasypem przez
tereny mokradłowe niedaleko stanowiska cisów.
1933
Pierwsza opublikowana wzmianka (A. Paszewski)
o analizie pyłkowej w rezerwacie, wykonana przez
A. Pawlińską w Zakładzie prof. A. Wodziczki na
Uniwersytecie Poznańskim.
1934-1936
Grodzenie rezerwatu przez Instytut Badawczy
Lasów Państwowych.
1950-1960
Liczne prace badawcze w ramach projektowanej
monografii o rezerwacie. Takie opracowanie nie
powstało.
1956
Rezerwat "Cisy Staropolskie im. L. Wyczółkow-
skiego" na pow. 80,90 ha; obszar leśno-łąkowy 36,69
ha, przylegające jezioro Mukrz 44,21 ha. (Monitor
Polski z dnia 16.VII.1956, poz. 719 opublikował
zarządzenie Ministra Leśnictwa z dnia 18. VI. tego
roku w sprawie uznania za rezerwat przyrody).
1978
Zmiana powierzchni rezerwatu do 85,73 ha
(Monitor Polski z dnia 26. IV. 1978, poz. 53,
zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu
Drzewnego z dnia 10.IV. tego roku, zmieniające
zarządzenie w sprawie uznania za rezerwat przyrody.
1990-1991
Spałowanie przez jelenie znacznej liczby cisów
z powodu fatalnego stanu ogrodzenia. Do dzisiaj
pozostały ślady tej formy żerowania.
1996
W planie ochrony rezerwatu (do 2015) zwiększono
powierzchnię rezerwatu do 89,63 ha (36,69 ha
ochrona ścisła) oraz wyznaczono strefę ochronną
(otulinę) o powierzchni 20,95 ha.
2005
W ramach realizacji projektu "Ochrona puli genowej
naturalnej populacji cisa na terenie
Nadleśnictwa Zamrzenica w Borach Tucholskich"
dokończono wykonanie nowego ogrodzenia całego
rezerwatu. Na terenie rezerwatu założono 5 powierzchni
kontrolnych oraz na torfowisku
nieleśnym zbudowano okazałą kładkę.
Opracował:
Kazimierz Tobolski
|
