Budowle głównego obwodu
fortecznego z lat 1901-1910

Pod koniec XIX wieku Sztab Generalny Cesarstwa Niemieckiego przystąpił do planowania fortyfikacji wokół Chełmna. Przyczyną budowy umocnień były założenia planu rozegrania I wojny światowej na dwa fronty, przeciwko Francji i Rosji. W strategicznym znaczeniu rzekę Wisłę traktowano jako rubież, określaną mianem Linii Wisły (die Weichsellinie), której trzon tworzyły wcześniej wybudowane twierdze w Gdańsku, Malborku, Grudziądzu i Toruniu.

W planowanych działaniach wojennych zadaniem Twierdzy Chełmno było wykorzystanie i zabezpieczenie jedynej pomiędzy Fordonem a Grudziądzem przeprawy promowej przez Wisłę. Decyzję o wszczęciu budowy ufortyfikowania Chełmna podjęto w 1900 roku, a w 1901 r. rozpoczęto budowę fortów we wsiach Watorowo, Nałęcz Zachód i Wschód, Rybieniec i Stolno oraz schronu piechoty w Dorposzu. W 1903 roku zapoczątkowano budowę fortu w Klamrach, a w 1904 r. w Dorposzu i w miejscowości Małe Czyste.

W latach 1906-1907 przystąpiono do budowy schronów piechoty w Klamrach i we wsi Watorowo. W 1908-1909 wybudowano ostatni schron piechoty we wsi Małe Czyste. Pod koniec budowy obwodu fortecznego, w latach 1907-1908 powstała bateria armat nr 4 w Stolnie, a w latach 1908-1909 bateria nr 3 w Małym Czystem. Zespół fortyfikacji oficjalnie jako Twierdza Chełmno rozpoczął działalność 4 czerwca 1910 roku. Twierdza Chełmno posiadała również budynki zaplecza, w skład których wchodziła (nieistniejąca już dzisiaj) składnica sprzętu mostowego, znajdująca się pomiędzy Chełmnem a wsią Nowe Dobra, istniejąca do dziś wozownia w Starogrodzie i składnica w Stolnie z 1903-1905 z budynkiem wozowni artyleryjskiej.

Ze względu na stosunkowo małe forty i schrony, małą ilość baterii artylerii oraz słabą sieć dróg dochodzących do poszczególnych obiektów twierdza chełmińska nie była w stanie spełnić swojej funkcji. Dlatego w 1911 roku niemiecki Sztab Generalny zdecydował, że obronę Chełmna należy realizować tylko z wystarczającymi oddziałami wojskowymi zgromadzonymi na zachodnim brzegu Wisły. Pomocne było Chełmno, które posiadało garnizon i dysponowało możliwością lokacji oddziałów wojskowych i gromadzenia sprzętu wojennego.